Ga direct naar inhoud

Centrum voor Proefdiervrije Biomedische Translatie (CPBT)

De vertaling van biomedische kennis naar patiënt en gebruiker levert nieuwe geneesmiddelen, medische technologie en voedingsmiddelen. Dit is goed voor onze gezondheid en economie. Dierproeven zijn momenteel een belangrijke schakel in het biomedische ontwikkelingstraject, maar staan steeds meer onder druk. Zij zijn vaak geen goed model voor de toepassing, kosten veel tijd en geld én veroorzaken dierenleed. Om de gezondheid van mens en dier te blijven verbeteren, is een radicaal andere aanpak nodig: beter en sneller de stap naar mens en dier maken zonder uit te gaan van de dierproef als gouden standaard.  

Het nieuwe Centrum voor Proefdiervrije Biomedische Translatie (CPBT) gaat deze aanpak vormgeven. Daarmee wordt nieuwe bedrijvigheid gecreëerd rondom dierproefvrije technologie en biomedische translatie. Ook kan Nederland zich wereldwijd onderscheiden en haar ambitie om leidend te zijn op het gebied van proefdiervrije innovatie waarmaken. 

Het oprichten van een nationaal centrum voor proefdiervrije biomedische translatie kan op een duurzame wijze bijdragen aan het Nederlands verdienvermogen. Dit voorstel richt zich op een maatschappelijk relevant thema en sluit aan bij nationale en Europese beleidsinitiatieven om dierproeven te verfijnen, te verminderen en uiteindelijk te vervangen (de 3 V’s).  

Doel van het project

Het Centrum voor Proefdiervrije Biomedische Translatie wordt een nationaal centrum voor het valoriseren en dissemineren van proefdiervrije innovaties en expertise. Het centrum heeft als doel om de stap van nieuwe biomedische innovaties naar patiënt en gebruiker te verbeteren en te versnellen, met minder kosten en zonder proefdieren. Dit zorgt onder meer voor veiliger, effectievere en betere medicijnen met minder dierenleed.  

Om de gezondheid van mens en dier verder te verbeteren, is een radicaal andere aanpak nodig voor biomedische ontwikkelingen. Er moeten betere en snellere methoden komen zonder afhankelijk te zijn van dierproeven.  

Het Centrum voor Proefdiervrije Biomedische Translatie gaat deze nieuwe aanpak ontwikkelen. Dit zorgt voor de oprichting van bedrijven die zich bezighouden met proefdiervrije technologie en biomedische ontwikkelingen. Nederland zal hiermee wereldwijd opvallen en haar ambitie om toonaangevend te zijn in proefdiervrije innovatie waarmaken.

Het nationale centrum op het Utrecht Science Park brengt academici en bedrijven samen en richt zich op 4 relevante ziektebeelden (ALS, cystic fibrosis, Astma & COPD en Reuma & Artritis).

Budget

Het Nationaal Groeifonds investeert een maximaal gereserveerd bedrag van € 124,5 miljoen in het project, waarvan € 69,5 miljoen voorwaardelijk. Dit bedrag was in 2023 voor het CPBT gereserveerd. In 2024 is hiervan € 55 miljoen toegekend en € 69,5 miljoen voorwaardelijk toegekend. Het eerstvolgende omzettingsmoment is naar verwachting in 2027.

Bijdrage aan economische groei en welvaart in Nederland

Dankzij de impuls van het Groeifonds kan het CPBT de transitie naar proefdiervrije biomedische translatie versnellen én zal Nederland daaraan verdienen. Met meer en betaalbaardere medicijnen, medische technologieën en voedingsingrediënten. 

Door in de preklinische fase dierproefvrije methoden te gebruiken die effecten in de mens beter voorspellen, kan men niet alleen klinische studies vermijden die niets opleveren maar bovendien klinische studies beter ontwerpen. Dit bespaart geld en maakt het biomedisch ontwikkelproces sneller. 

Cluster van bedrijvigheid rondom contractonderzoek met grote internationale potentie.

Dankzij het Centrum voor Proefdiervrije Biomedische Translatie ontstaat er nieuwe bedrijvigheid. Bedrijven worden gestimuleerd proefdiervrij onderzoek in Nederland uit te voeren. Daarnaast worden contractonderzoekdiensten en tools/modellen voor proefdiervrij-onderzoek verder ontwikkeld en internationaal vermarkt. 

Door snellere en betere medicijnontwikkeling treedt gezondheidswinst op. Daardoor dalen de ziektekosten en stijgt de arbeidsproductiviteit. Op langer termijn heeft het project een positief effect op de betaalbaarheid van de zorg en leidt het tot minder dierproeven.

Wie leidt het project?

Het CPBT wordt gerealiseerd door een kernconsortium van leidende partijen - Universiteit Utrecht, UMC Utrecht, Hogeschool Utrecht en RIVM - in samenwerking met vele publieke en private partners. Het voorstel is departementaal ingediend door het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN). Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is ook betrokken.  

Status

Na de reservering in juni 2023 is het consortium aan de slag gegaan om de voorwaarden van de adviescommissie van het Groeifonds uit te werken. Daar zijn ze op korte tijd in geslaagd en is de reservering in januari 2024 omgezet in (voorwaardelijke) toekenning. Momenteel worden de projectspecifieke afspraken uitgewerkt zodat het project op korte termijn van start kan gaan.

Meer informatie

Op dit moment zijn dierproeven een belangrijke schakel bij de ontwikkeling van nieuwe medicijnen. Dat is duur, kost veel tijd, en is vaak geen goede voorspeller van de werking van het medicijn bij de mensen. Gelukkig komen er steeds meer andere mogelijkheden, zoals testen op menselijke miniorgaantjes. Dankzij de push van het Nationaal Groeifonds kan het CPBT die ontwikkeling en het vermarkten van proefdiervrije innovaties versterken. Het CPBT richt zich bijvoorbeeld op ALS, reuma en astma. Ziektes waar veel Nederlanders mee te maken hebben en waar nog veel te winnen is. Bedankt voor uw aandacht.