Ontwikkelkracht: samen investeren in onderwijs

Programmamanager Jeanne van Loon van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap vertelt: "Ontwikkelkracht zoekt slimme oplossingen voor de grote actuele vraagstukken in het onderwijs. Het programma onderscheidt zich van andere programma’s door de nauwe samenwerking tussen onderwijsprofessionals en wetenschappers. Wetenschappelijke inzichten krijgen zo een plek in het klaslokaal. Inzichten en vraagstukken uit de klas juist weer een plek in onderzoek. Ontwikkelkracht richt zich op vier zaken: versterking van de onderzoeks- en verbetercultuur, kennisdeling, co-creatie en kennisoverdracht tussen scholen."

Onderzoeks- en verbetercultuur stimuleren

De organisaties De Transformatieve School en Groeikracht gaan met schoolteams aan de slag voor het stimuleren van een onderzoeks- en verbetercultuur. Van Loon licht toe: "Samen starten ze een verbetertraject voor een specifieke hulpvraag van een school. Zoals: hoe motiveer je leerlingen? Door ook de manier van werken samen te delen, werken ze aan een structurele oplossing. De begeleiding voor deze praktische verbetertrajecten komt vanuit Ontwikkelkracht."

Kennisdeling in allerlei vormen

Kennis uit onderzoek over onderwijs is niet altijd makkelijk vindbaar, toegankelijk of bruikbaar. Zo sluit onderzoek niet altijd aan op de vragen uit de praktijk of is kennis erg wetenschappelijk opgeschreven. Van Loon: "Vanuit Ontwikkelkracht werken we aan de toepasbaarheid van kennis om die vervolgens te delen met schoolteams. Dit kunnen antwoorden op onderwijsvragen zijn gebaseerd op onderzoek, bijvoorbeeld via de kennisrotonde van Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO). Maar ook kennisdeling in de vorm van leidraden of kennisdelingsbijeenkomsten. We maken dit toepasbaar met vragen van onderwijsprofessionals én in nauwe samenwerking met onderwijsprofessionals en onderzoekers."

Co-creatielabs: versnelde oplossingen

Voor het ontwikkelen van nieuwe kennis zijn co-creatielabs gestart. Onderzoekers en leraren bedenken hier samen versneld oplossingen voor knelpunten in het onderwijs. Het gaat om uitdagingen in het onderwijs waar nu nog geen of niet genoeg kennis over is. Van Loon legt uit: "De twee labs die in 2023 gestart zijn richten zich op de thema’s 'Taal' en 'Leraren'. Hierin worden bijvoorbeeld oplossingen voor het terugdringen van de uitval van leraren bedacht. In de komende jaren starten we nog vier extra labs voor andere urgente thema’s. De co-creatielabs organiseren wij samen met het onderzoeknetwerk Education Lab Netherlands."

Expertscholen voor kennis en ervaring

Op scholen is veel expertise en ervaring aanwezig over wat wel en juist niet werkt. Het is voor de ontwikkeling van andere scholen echt waardevol om als leraar of schoolleider je kennis en ervaring te delen. Dit heet ook wel 'evidence-informed' werken. Van Loon geeft aan welke scholen daarvoor in aanmerking komen: "Ontwikkelkracht geeft begeleiding, tijd en ruimte aan scholen, zodat ze waar ze goed in zijn kunnen overdragen aan andere scholen. Haal je als school een aantal jaar goede resultaten met een bepaalde aanpak? En heb je deze aanpak goed onderbouwd: werk je evidence-informed en heb je een sterke professionele cultuur? Dan kun je worden opgeleid tot Expertschool Ontwikkelkracht."

Selectieproces tot expertschool

Van Loon vervolgt: "Heeft een school het selectieproces tot Expertschool doorlopen? Dan gaan we samen met de school aan de slag om de aanpak en expertise overdraagbaar en bruikbaar te maken voor andere scholen. Hierbij hoort ook een training, want kennis overdragen aan collega’s is anders dan lesgeven aan kinderen. Na deze fase vervullen deze scholen de rol van opleider voor andere scholen en zijn zij ambassadeur voor evidence-informed werken."

Hulp vanuit het Nationaal Groeifonds

Het einddoel van het programma Ontwikkelkracht is dat leerlingen zich optimaal ontwikkelen en dat het schoolteam nog meer werkplezier heeft. Van Loon: "Voor dit soort verbeterprojecten is geld nodig. Zoals voor het vrijmaken van leraren om mee te werken in de co-creatielabs. Daarom is de bijdrage van het Nationaal Groeifonds zo belangrijk. Sterker nog: zonder het fonds waren we er waarschijnlijk niet eens geweest!"

Meer weten?

Lees dan meer over het project Ontwikkelkracht of de andere succesvolle verhalen achter de betekenisvolle projecten vanuit het Nationaal Groeifonds.