Luchtvaart in Transitie
Luchtvaart in Transitie is een meerjarig en eenmalig programma gericht op het verduurzamen van de Nederlandse luchtvaartsector naar een klimaatneutrale Nederlandse luchtvaart in 2050. Het neemt knelpunten zoals grote risicovolle schaalsprongen in technologie voor toepassing van waterstof als energiedrager weg. Daarmee richt het project zich op doorbraaktechnologieën voor ultra-efficiënte vliegtuigontwikkeling, samen met het bijbehorend onderzoek op lange termijn en aangrenzende activiteiten.
Waarin investeert het Nationaal Groeifonds?
De energietransitie in de luchtvaart draait om het uitfaseren van het gebruik van fossiele kerosine en het introduceren van alternatieve energiedragers, waaronder waterstof. Dat vraagt op termijn ook om andere vliegtuigen. Nederland neemt in de mondiale vliegtuigbouwindustrie een leidende positie in op technologieën voor ultra-efficiënte vliegtuigen. Gekozen is voor technologieontwikkeling van lichtgewicht structuren en elektrische systemen voor vliegende demonstrators op basis van waterstofverbranding en waterstof brandstofcel-elektrisch. Voorzien wordt toepassing daarvan voor het ombouwen van bestaande vliegtuigen en nieuw te bouwen vliegtuigen. Ondersteunend onderzoek moet ook de sterke Nederlandse kennispositie na 2030 borgen. Luchtvaart in Transitie voorziet met de open innovatie denktank 'Flying Vision' in een overkoepelende en richtinggevende visie met betrekking tot de roadmap naar een klimaatneutrale luchtvaart in 2050. De voortgang en de impact van de ontwikkelingen wordt gemeten met behulp van het Dutch Aviation Systems Analysis Lab (DASAL).
Budget
De investering uit het Nationaal Groeifonds in het project is maximaal € 383 miljoen. Voor dit project is € 264 miljoen toegekend uit het Nationaal Groeifonds in 2022. Daarnaast is € 119 miljoen voorwaardelijk toegekend voor 3 deelprojecten. De adviescommissie stelde vast dat voor het eerste deelproject aan de voorwaarden is voldaan. Hierop adviseerde de commissie om € 73 miljoen voor het eerste deelproject om te zetten in een definitieve toekenning. Het kabinet neemt dit advies over.
Bijdrage aan economische groei in Nederland
Luchtvaart in Transitie adresseert een strategisch belangrijk en relevant nationaal en internationaal vraagstuk: het verminderen van de uitstoot door de luchtvaart. Nederlandse kennis en kunde heeft het in zich om de Nederlandse marktpositie te versterken. Het effect op het verdienvermogen hangt af van Nederlands succes in internationaal concurrerende markten én van effectief aangrenzend beleid. Daarom wordt door de vliegtuigindustrie nauw samengewerkt met internationale vliegtuigbouwers en overheden, en is deelname aan Europese onderzoeksprogramma’s zoals Clean Aviation en Clean Hydrogen essentieel. Een deel van het project is gericht op kennisborging na 2030 door het stimuleren van laag TRL-onderzoek en internationale samenwerking.
Wie leidt het project?
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is verantwoordelijk voor het project met steun door het ministerie van Economische Zaken. Het project wordt primair getrokken door een consortium onder leiding van Lucht- en Ruimtevaart Nederland, Koninklijke NLR en TU Delft. In totaal gaat het om meer dan 50 partijen uit de Nederlandse maakindustrie.
Status
Onzekerheden in het industrieel onderzoek naar in-flight demonstratie van waterstof zijn vanaf eind 2022 in de ontwerpfasen nader onderzocht. Na een positieve evaluatie in 2023 zijn de vervolgfasen gestart. Dit moet uiteindelijk resulteren in testen met gemodificeerde vliegtuigen vanaf 2026. De initiatieven gericht op materialen voor ultra-efficiënte vliegtuigen en op elektrische en thermische systemen starten ultimo 2022 respectievelijk begin 2023.
Het is in de luchtvaart gebruikelijk om al tijdens de ontwerpfasen eisen te stellen aan de certificeerbaarheid van nieuwe technologie. Het opzetten van de innovatie-infrastructuur Flying Vision kon bij aanvang van het project direct van start gaan, dankzij de reeds door de grondleggers getekende samenwerkingsovereenkomst.
Meer informatie
- Website: https://luchtvaartintransitie.nl
- In onderstaande video vertelt directeur Ron van Manen meer over het projekt:
De luchtvaartsector moet veel sneller en veel verder verduurzamen dan business as usual om haar license to operate te behouden. Als stip op de horizon geldt: klimaatneutraal in 2050. Dankzij de bijdrage van het groeifonds aan Luchtvaart in Transitie kunnen Nederlandse kennisinstellingen, grote bedrijven en MKB’s de disruptieve technologieën ontwikkelen, zoals vliegen op waterstof, zoals lichtgewicht materialen, en geavanceerde systemen die nodig zijn om die transitie te bereiken. Dit levert enorme economische kansen op. En samen gaan wij mede de toekomst van de luchtvaart veiligstellen.
